Inhoudelijke eisen
______________________________
└Onevenredige schade (speciale last)
_________________________________________________
Dit hoofdstuk is als volgt ingedeeld:
- Inleiding
- Speciale last
- Referentiegroep
- Titel 4.5 Awb
___________________________________________________
Inleiding
Is schade geleden die het rechtstreekse gevolg is van een bepaalde rechtmatige overheidsmaatregel of rechtmatig overheidshandelen, dan betekent dat nog niet automatisch dat het bestuursorgaan de schade dient te vergoeden. Het uitgangspunt is dat men enige schade voor lief moet nemen. Is sprake van onevenredige schade, dan heeft de aanvrager recht op nadeelcompensatie. Van onevenredige schade is sprake als de schade uitkomt boven het normaal maatschappelijk risico (het vereiste van de abnormale last) en de schade moet op een bepaalde groep burgers of ondernemingen in vergelijking met anderen onevenredig zwaar treffen (het vereiste van de speciale last). Het vereiste van de speciale last wordt hieronder toegelicht.
Speciale last
Vereist is dat de schade drukt op een beperkte groep van burgers en instellingen (ABRvS 6 mei 1997, AB 1997, 229, m.nt. P.J.J. van Buuren). De groep getroffenen dient dus beperkt te zijn.'' Het begrip ''beperkt'' is geen handzaam criterium. Van een getalsdrempel is geen sprake, De praktijk wijst uit dat ook ingeval van een groep van een zekere omvang sprake kan sprake zijn van een nadeelcompensatieplicht (Tjepkema 2010, p. 357). In de regel speelt het vereiste van speciale last bij de beoordeling van het verzoek om nadeelcompensatie geen rol van betekenis. Een uitzondering vormt de zaak van varkensmester Leffers (HR 18 januari 1991, AB 1991, 241, m.nt. F.H. van der Burg). Bij een ministeriële regeling werd het ter bestrijding van een besmettelijke varkensziekte verboden om varkens nog langer met swill te vervoederen. Varkensmester Leffers die zijn bedrijf geheel had ingericht op de vervoedering van swill werd daardoor veel zwaarder getroffen dan de meeste andere varkensmesters die ook andere voeding gebruikten. Daarmee stond vast dat Leffers speciaal was getroffen door het verbod.
Referentiegroep
Op de vraag met wie de getroffene vergeleken (referentiegroep) dient te worden is geen eenduidig antwoord te geven. Enerzijds wordt de getroffene vergeleken met andere getroffenen en anderzijds treft men vergelijkingen aan met burgers en ondernemingen die niet door de overheidsmaatregel worden benadeeld. Gaat het om een verkeersmaatregel, dan wordt de claim veelal beoordeeld aan de hand van de vraag of de schade het normaal maatschappelijk risico overstijgt. Mogelijk omdat zich hier vaak geen Leffers-achtige gevallen voordoen (Tjepkema 2010, 376-377) Voor meer informatie over de referentiegroep klik hier.
Titel 4.5 Awb
Het vereiste van de speciale last is opgenomen in art. 4:126 lid 1 Awb. Over de opname hiervan zijn tijdens de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel kritische vragen gesteld. Met name omdat het vereiste van speciale last in de praktijk een onbeduidende rol heeft. Ingeval zich een Leffers-achtig geval voordoet, kan de speciale last mogelijk uitkomst bieden. Gelet hierop achtte de Awb-wetgever de opname van de speciale last noodzakelijk (Kamerstukken I 2012/12, 32 621, C, p. 7).